O lęku językowym powstało już setki artykułów, a mimo to wciąż odnoszę wrażenie, że nauczyciele zdają się nie dostrzegać tego problemu. Nietypowe zachowania uczniów na lekcji, jak np.: unikanie kontaktu wzrokowego, „zacinki” podczas odpowiedzi, nieodrabianie pracy domowej, przypisywane są najczęściej zwykłemu lenistwu. Powód zaś bywa zupełnie inny:

to lęk językowy generuje pewne, czasami dziwne, reakcje i zachowania. Najłatwiej zauważyć go podczas wypowiedzi ustnych. Uważam, że każdy nauczyciel powinien poświęcić jedną godzinę na omówienie tego zjawiska. Może też spróbować zdiagnozować lęk w danej klasie za pomocą poniżej ankiety.

Horwitz E.K./Horwitz M.B. /Cope J. (1986): Foreign language classroom anxiety. The Modern Language Journal, 70(2), 125-132.
Foreign Language Classroom Anxiety Scale – Skala lęku językowego
(tłumaczenie: Emilia Podpora-Polit)

Całkowicie zgadzam się / Zgadzam się / Nie wiem / Nie zgadzam się / Całkowicie nie zgadzam się

1. Na lekcji języka obcego potrafię się tak zdenerwować, że zapominam to, co już znam.
2. Nie rozumiem, dlaczego niektórzy ludzie tak się denerwują zajęciami z języka obcego.
3. Martwię się konsekwencjami niezdania z języka obcego.
4. Zaczynam panikować, kiedy mówię bez przygotowania na lekcji języka obcego.
5. Zwykle jestem rozluźniony podczas rozwiązywania testów na lekcji języka obcego.
6. Ciągle myślę o tym, że inni uczniowie są lepsi ode mnie pod względem językowym.
7. W czasie lekcji łapię się na tym, że myślę o rzeczach niezwiązanych z zajęciami.
8. Nie przeszkadzałoby mi wcale, gdybym chodził na więcej zajęć z języka obcego.
9. Przeraża mnie, gdy nie rozumiem tego, co mówi nauczyciel na lekcji języka obcego.
10. Drżę, gdy wiem, że zostanę wywołany do odpowiedzi na lekcji języka obcego.
11. Nie martwię się błędami popełnionymi na lekcji języka obcego.
12. Nigdy nie jestem pewien siebie, gdy wypowiadam się w języku ojczystym na lekcji języka obcego.
13. Wstydzę się zgłaszać do odpowiedzi na lekcji języka obcego.
14. Nie denerwowałbym się, gdyby rozmawiał w języku obcym z rodzimymi użytkownikami języka.
15. Denerwuję się, kiedy nie rozumiem, co poprawia nauczyciel.
16. Nawet gdy jestem dobrze przygotowany do zajęć, niepokoję się z ich powodu.
17. Często mam ochotę nie iść na lekcję języka obcego.
18. Czuję się pewnie, gdy wypowiadam się na lekcji języka obcego.
19. Boję się, że nauczyciel jest gotowy do poprawy każdego popełnionego przeze mnie błędu.
20. Czuję, jak mocno bije mi serce, gdy jestem wzywany do odpowiedzi na lekcji języka obcego.
21. Im więcej się uczę do testu z języka obcego, tym bardziej jestem zdezorientowany.
22. Nie czuję presji, by dokładnie przygotowywać się do lekcji języka obcego.
23. Zawsze wydaje mi się, że inni uczniowie lepiej posługują się językiem obcym niż ja.
24. Jestem bardzo pewny (pewna) siebie, gdy wypowiadam się w języku obcym przed innymi uczniami.
25. Tok lekcji jest tak szybki, że boję się, że nie nadążę.
26. Na lekcji języka obcego czuję większe napięcie i zdenerwowanie niż na innych lekcjach.
27. Jestem zdenerwowany i zmieszany, gdy wypowiadam się na lekcji języka obcego.
28. Gdy jestem w drodze na zajęcia z języka obcego, czuję się pewnie i jestem zrelaksowany.
29. Denerwuję się, gdy nie rozumiem każdego słowa w języku obcym wypowiadanego przez nauczyciela.
30. Czuję się przytłoczony liczbą zasad, których musisz się nauczyć, by mówić w języku obcym.
31. Boję się, że inni uczniowie będą się śmiać, gdy będę mówił w języku obcym.
32. Prawdopodobnie czułbym się dobrze mając do czynienia z rodzimymi użytkownikami języka.
33. Denerwuję się, gdy nauczyciel zadaje pytania, których wcześniej nie przygotowałem.

W skali ujęte są następujące rodzaje lęku:

• Lęk przed słuchaniem, np. 4, 29;
• Lęk przed mówieniem, np. 9, 20;
• Lęk testowy, np. 8, 21;
• Lęk przed negatywną oceną otoczenia, np. 7, 23;
• Lęk przed błędami, np. 2, 19.

Wybrana literatura w języku polskim

M. Kolber, Zrozumieć lęk językowy

http://.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/1805/Magdalena%20Kolber%20Zrozumiec%20lek%20jezykowy.pdf?sequence=

B. Czwartos, Rola telefonu komórkowego w pokonaniu lęku językowego związanego z kształceniem sprawności mówienia na lekcji języka obcego.

http://www.ksj.pwsz.konin.edu.pl/wp-content/uploads/2015/03/KSJ-2-1_71-86.pdf

M. Marzec-Stawiarska, Czego boją się uczniowie na lekcjach języka obcego

http://jows.pl/sites/default/files/JOwS_4_2011.pdf

S. Kalińska-Łuszczyńska, Lęk językowy – jak pomóc studentom w przełamywaniu barier w mówieniu w języku obcym. W A. Guzy, B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Szkoła bez barier. O trudnościach w nauczaniu i uczeniu się. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Polecam również moje publikacje.